Bestuurlijke hoofdlijn

Het is onze bedoeling om in 'Samenspel' met onze inwoners, verenigingen, verbonden partijen, maatschappelijke organisaties, ondernemers en omliggende gemeenten een leefbare, prettige en financieel gezonde gemeente te blijven. We stellen vast dat we daarin de afgelopen jaren in gezamenlijkheid  in zijn geslaagd. Dit ondanks de onvoorziene omstandigheden als gevolg van Covid-19 en de hoogwatercrisis afgelopen jaar.

Ook realiseerden we het afgelopen jaar weer een aantal ambities binnen de beschikbare financiële middelen. De jaarrekening sluit met een positief saldo van € 2.102.000.

Covid-19
Het coronavirus en de door het Kabinet opgelegde maatregelen hadden een grote impact op inwoners, onze gemeenschap, onze ondernemers, onze verenigingen en de ambtelijke organisatie. Waar de verwachting was dat we in de zomer Covid-19 grotendeels achter ons konden laten, werden we in het najaar opnieuw geconfronteerd met beperkende maatregelen.

De impact voor de langere termijn voor met name jongeren en kwetsbare inwoners, maar ook voor bijvoorbeeld de toeristische sector en ondernemers is nog onduidelijk. Toch is dit jaar opnieuw gebleken dat de discipline om de maatregelen te blijven volgen en de veerkracht in de Leudalse samenleving groot is.
Als gemeente zetten we volop in om de leefbaarheid en het welzijn in stand te houden. We hebben diverse steunmaatregelen voor de cultuursector, het verenigingsleven en de ZZP’ers voortgezet. Door de compensatie van de rijksoverheid zijn de financiële gevolgen voor de gemeente Leudal beperkt gebleven.

Covid-19 zorgde bij een aantal projecten voor vertraging. Ondanks de impact van deze uitzonderlijke situatie is in het afgelopen jaar echter ook het nodige tot stand gebracht. De taskforce Corona Midden-Limburg is aan de slag om het groeipad van voor de coronacrisis te herpakken. Ook is de ontwerpfase van het Integraal Kind Centrum Leudal West afgerond en het nieuwe sportpark ’t Ven in gebruik genomen.

Hoogwatercrisis
Vanaf 14 juli werd Limburg, net als delen van België en Duitsland, door zware regenval geconfronteerd met een uitzonderlijke stijging van het water in de rivieren. De regionale en lokale crisisorganisatie werd opgestart. Besloten werd om een nooddijk bij het retentiebekken in Horn en Haelen aan te brengen en Buggenum gedeeltelijk te evacueren. Later zijn ook inwoners van De Kemp en Broekweg geëvacueerd vanwege de kans op het bezwijken van de aangelegde nooddijk. helaas is dit bij De Kemp in Horn ook gebeurd. Veel mensen ondervonden schade door het hoogwater.

De hoogwatercrisis vroeg veel van onze flexibiliteit en vergde een enorme krachtsinspanning van zowel alle hulpdiensten als van onze ondernemers en inwoners. Het functioneren van de gemeentelijke crisisorganisatie is door middel van een Quick scan onderzocht. De aanbevelingen hieruit leidden tot aanpassingen in het gemeentelijk hoogwaterplan, procedures en werkwijzen in de gemeentelijke crisisorganisatie.

Strategische visie
In december 2021 is de strategische visie ‘Mooi leven in Leudal’ vastgesteld, een lange termijn visie voor gemeente Leudal richting 2035 waarin als kernkwaliteiten rust , ruimte en groen zijn benoemd. Het vormt het strategisch afwegingskader voor toekomstige besluiten en ontwikkelingen. De centrale ambitie is om een vitale plattelandsgemeente te blijven waar mensen graag wonen, werken en verblijven. De specifieke ambities voor Leudal en bijbehorende doelstellingen zijn hierin op hoofdlijnen benoemd. De noodzakelijke veranderopgaven en acties die hieruit voortvloeien, krijgen een plek in de afzonderlijke deelvisies en uitvoeringsplannen (conform aangenomen amendement).

Sociaal Domein
De financiën van gemeenten staan al enkele jaren onder grote druk. Met name door de oplopende kosten in de jeugdzorg en Wmo. Het integrale plan ‘Duurzaam evenwicht in het sociaal domein’ is in 2020 opgesteld om  kwalitatief goede en betaalbare zorg en voorzieningen te realiseren en te behouden.

Verschillende aanbevelingen hieruit zijn sindsdien geïmplementeerd. Inmiddels is duidelijk dat de voorgestelde forse besparingen na aanbesteding van verschillende segmenten in de jeugdzorg en Wmo niet realistisch blijken. Een herziening van de hoogte van de taakstelling naar een realistischer niveau wordt opnieuw tegen het licht gehouden bij de kadernota 2023-2026.  

Hybride werken
De coronamaatregelen dwongen de gemeentelijke organisatie om grotendeels thuis te werken. Dit heeft het digitaal en op afstand werken enorm bespoedigd. Besloten is om dit hybride werken als ondersteunende werkvorm ook voor de toekomst te behouden en de ambtelijke organisatie daarin met de noodzakelijke faciliteiten toe te rusten. De gemeentelijke organisatie sluit daarmee aan bij een ontwikkeling die op brede schaal in Nederland plaatsvindt. De keuze voor hybride werken versterkt ook onze arbeidsmarktpositie doordat wij ons in de huidige krappe arbeidsmarkt als modern werkgever kunnen positioneren en meer flexibiliteit realiseren in de inzet van medewerkers die niet in onze regio woonachtig zijn.

Motie strakker sturen
Bij de begrotingsbehandeling is door de raad de motie 'Strakker sturen' aangenomen. In 2021 is daartoe uitvoering gegeven aan de inhoud van deze motie. De mandaatregeling is in maart 2021 geactualiseerd, waarbij onder meer de doormandatering aan medewerkers nagenoeg is beëindigd. De budgethoudersregeling is eveneens geactualiseerd waarbij de bevoegdheid voor het aangaan van verplichtingen is ingeperkt.

De motie sluit aan bij de geïntroduceerde werkwijze van werken met teamplannen. Daarop worden de individuele werkplannen afgestemd met als doel werkzaamheden doelgerichter uit te voeren Hiermee moet het mogelijk worden effectiever te sturen op prioriteiten en (bestuurlijke) keuzes te maken afgezet tegen de beperkte beschikbare ambtelijke capaciteit.

Tot slot is in het kader van strakker sturen binnen de bestaande formatie de bovenformativiteit opgelost. Dit resulteerde in minder meerkosten ad € 222.000.

Aanvullend op de motie is een taakstelling bij amendement direct ingerekend in de begroting. Door het direct inrekenen van deze taakstelling hebben sommige gerealiseerde acties die per saldo een financiële besparing opleveren, geen directe financiële gevolgen die in mindering gebracht kunnen worden op die taakstelling. Dit komt doordat deze besparingen niet gerelateerd zijn aan een in de primaire begroting opgenomen budget (maar bijvoorbeeld anders wel zichtbaar waren geworden bij de jaarverantwoording).

Omgevingswet en vergunningverlening, toezicht en handhaving
De inwerkingtreding van de Omgevingswet werd in 2021 opnieuw uitgesteld. Inmiddels is de verwachting dat de wet op 1 oktober 2022 of 1 januari 2023 in werking treedt. Het uitstel wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een onvoldoende stabiele landelijke voorziening voor het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Het DSO is fundamenteel voor het goed functioneren van de Omgevingswet en het kunnen werken met deze wet. Alle informatie voor de fysieke leefomgeving wordt hierin ontsloten en iedereen kan eenvoudig die informatie ophalen, controleren en aanvragen of meldingen doen. Doordat de landelijke voorziening niet (goed) werkt, konden softwareleveranciers geen stabiele softwarepakketten aanbieden aan gemeenten. Dit betekent dus ook dat systemen niet ingericht konden worden (gemeenten zijn verantwoordelijk voor het vullen met gegevens) en dat er niet mee geoefend kon worden.

Ondanks de vertraging in de inwerkingtreding hebben wij in 2021 gewerkt aan de volgende deelprojecten:

• Initiatieventafel in werking
• Regels zijn opgeschoond en bijeengebracht
• Wet kwaliteitsborging is voorbereid
• De omgevingsvisie is verder opgebouwd

Financieel verdiepingsonderzoek
In 2021 voerde de provincie Limburg het financieel verdiepingsonderzoek uit bij de gemeente Leudal. Op basis van de begroting 2021-2024 komt de provincie tot de conclusie dat de gemeente Leudal voldoet aan de voorwaarden voor meerjarig repressief toezicht. Uit het onderzoek komt ook naar voren dat we als gemeente op de goede weg zijn.

Belangrijke kanttekening bij het meerjarig repressief toezicht is dat er voorwaarden zijn verbonden aan het besluit van de provincie. De voorwaarden hebben betrekking op het invullen van openstaande taakstellingen en het kunnen opvangen van mogelijke dalingen in de inkomsten uit het gemeentefonds.
In 2021 is zorg gedragen voor een structurele invulling van de personele taakstelling. Voor de overige taakstellingen en mogelijke schommelingen in het gemeentefonds houden wij steeds de vinger aan de pols. We voelen de urgentie om zorg te dragen voor een structureel evenwicht in de ambities van onze gemeenschap en gemeente enerzijds en de financiële middelen anderzijds.

Al met al kijkt het college met tevredenheid terug naar de in gezamenlijkheid bereikte resultaten en spreekt zijn waardering uit voor de door de medewerkers van de gemeente verrichte inzet in 2021.