Leefomgeving

Binnen het Programma Leefomgeving komen wonen, werken en klimaat bijeen. Via subdoelen op deze thema’s wordt gestuurd op de gewenste effecten en het bereiken en behouden van een ‘duurzame en vitale fysieke leefomgeving’. Als rode draad door het programma loopt de implementatie van de Omgevingswet en de dienstverlening aan inwoners, ondernemers en partners op het gebied van de fysieke leefomgeving.

Omgevingswet
De inwerkingtreding van de Omgevingswet werd in 2021 opnieuw uitgesteld. Inmiddels is de verwachting dat de wet op 1 oktober 2022 of 1 januari 2023 in werking treedt. Het uitstel wordt in hoofdzaak veroorzaakt door een onvoldoende stabiele landelijke voorziening voor het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Het DSO is fundamenteel voor het goed functioneren van de wet en het kunnen werken met die wet. Alle informatie voor de fysieke leefomgeving wordt hier ontsloten en iedereen kan eenvoudig die informatie ophalen, controleren en aanvragen of meldingen doen. Doordat de landelijke voorziening niet (goed) werkt, konden softwareleveranciers aan gemeenten geen stabiele softwarepakketten bieden. Dit betekent dus ook dat systemen niet ingericht konden worden (de informatie moet de gemeente er zelf inzetten) en dat er niet mee geoefend wordt.
Ook Leudal heeft hier last van. De aanschaf van applicaties is nu voorzien in het tweede kwartaal van 2022.

Uitstel van de inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt daarnaast gekoppeld aan de druk op de gemeentelijke organisaties (verkiezingen, toename in reguliere vergunningen en verzoeken, krapte op de arbeidsmarkt en nieuwe bevoegdheden). Dit is ook in Leudal herkenbaar. Onder ‘meldingen, vergunningen en bestemmingsplannen’ wordt dit nader toegelicht.

Ondanks de hiervoor geschetste kanttekeningen bij de implementatie van de Omgevingswet is in 2021 gewerkt aan diverse deelprojecten en heeft dit het volgende opgeleverd:

1. Initiatieventafel in werking

In een vroeg stadium toetsen wij plannen en ideeën aan visies en beleidsdoelstellingen, op die manier weet de initiatiefnemer sneller waar hij of zij aan toe is en is aanpassing en verbetering mogelijk. De initiatieventafel is één van de stappen die ervoor zorgt dat de beslistermijn op een aanvraag omgevingsvergunning wordt verkort van 26 naar 8 weken. Andere stappen hiervoor zijn de implementatie van de Omgevingstafel en het optimaliseren van de processen.

2. Regels opgeschoond en bijeen gebracht

Alle regels voor de fysieke leefomgeving zijn geïnventariseerd, geanalyseerd en (beleidsneutraal) verbeterd. Dit heeft geleid tot één Algemene Verordening waarin alle regels zijn opgenomen. Dit is overzichtelijk en transparant. De Algemene Verordening, de regels uit de zogenaamde Bruidsschat (landelijke regels die onder de Omgevingswet lokaal maatwerk worden) en de bestemmingsplannen vormen onder de Omgevingswet het nieuwe Omgevingsplan.

3. Wet kwaliteitsborging voorbereid

De Wet kwaliteitsborging (Wkb) legt de verantwoordelijkheid over de bouwkwaliteit bij marktpartijen (bouwers) neer en de gemeente krijgt een andere bevoegdheid. Medewerkers zijn opgeleid om met de wet te werken en processen zijn aangepast. Via diverse communicatiemiddelen wordt de dienstverlening aan inwoners, ondernemers en bouwers op niveau gehouden.

4. Omgevingsplan vraagt meer tijd

De voorbereidingen voor het Omgevingsplan zijn getroffen, maar hebben niet tot resultaat geleid. Er zijn geen deskundigen beschikbaar die binnen het tijdspad de inzet en inhoud kunnen leveren die nodig is om het tijdelijk Omgevingsplan in te richten en het nieuwe Omgevingsplan voor te bereiden. Ook kon de vereiste software niet worden aangekocht. Het uitstel van de wet biedt enige extra tijd om alsnog de vereiste stappen te zetten.

5. Omgevingsvisie verder opgebouwd

Via zogenaamde ‘bouwstenen’ wordt stap voor stap en laag voor laag gebouwd aan de nieuwe Omgevingsvisie. De lagen cultuurhistorie, landschappelijke kwaliteiten (landschappelijk raamwerk), duurzame energie, toerisme & recreatie, wonen en mobiliteit zijn vastgesteld. Een belangrijke – en voorwaardelijke – stap in 2021 was de vaststelling van de Strategische Visie. De Strategische visie biedt immers de gemeentebrede en domein overstijgende richting voor de ontwikkeling van Leudal.

Meldingen, vergunningen en bestemmingsplannen
De gemeente heeft de wettelijke taak meldingen op ontvankelijkheid te beoordelen, op aanvragen en verzoeken te besluiten en bestemmingsplannen in procedure te brengen. Deze werkzaamheden dragen bij aan de realisatie van de beleidsdoelstellingen op wonen, werken en klimaat.

Er zijn 176 sloopmeldingen ingekomen, hetgeen een lichte daling is ten opzichte van 2020. De meldingen brandveilig gebruik zijn daarentegen met 50% gestegen (van 10 naar 15 meldingen). Het aantal conceptaanvragen en het aantal aanvragen omgevingsvergunning is nagenoeg gelijk gebleven (172 ten opzichte van 174 respectievelijk 289 ten opzichte van 288). Dit is wel een substantiële toename ten opzichte van 2019. Dit wordt – in hoofdzaak – door COVID-19 veroorzaakt en is een landelijke trend. Deze toename is ook zichtbaar in de wijzigingsplannen en bestemmingsplannen (6 ten opzichte van 1 respectievelijk 19 ten opzichte van 9).

De bestemmingsplannen hebben er bijvoorbeeld toe geleid dat mens en dier in de kernrandzones meer zijn gescheiden; intensieve veehouderijen zijn omgevormd naar reguliere bedrijfslocaties, zonneweide of burgerbestemmingen. Vaststelling van het bestemmingsplan ‘Uitbreiding Bedrijventerrein Ittervoort vierde fase’ biedt de basis voor de uitgifte van bedrijfskavels en biedt lokale ondernemers de kans in Leudal te blijven ondernemen en hun onderneming toekomstbestendig(er) te maken.

Verbetering omgevingskwaliteit
Afgelopen jaren zijn diverse veehouderijen gestopt. Veelal door gebruik te maken van landelijke beëindigingsregelingen (Saneringsregeling varkenshouderij, Stoppersregeling actieplan Ammoniak en Veehouderij en Subsidieregeling voor sloop- en ombouwkosten van pelsdierhouderijen), maar ook buiten deze regelingen om. Dit heeft positieve effecten gehad op de leefomgeving en de natuur. De belangrijkste in de periode 2016-2021 zijn:

• Forse verbetering van de leefomgevingskwaliteit in de kernen Heibloem en Baexem door afname van ruim 207.000 odeurunits (geureenheden).
• Daling van het aantal veehouderijen van 334 naar 311 (met name varkenshouderijen).
• Daling van emissie van ammoniak en stikstofdepositie op Natura 2000 met 13 %.